Dzieci poznają świat dotykiem, jeszcze zanim przyjdą na świat. Już w łonie matki odczuwają rytm jej ruchów, delikatne uciski, kołysanie, a nawet swoisty „masaż” płynem owodniowym. Ich ciało uczy się reagować na bliskość i dlatego po urodzeniu instynktownie szukają tego, co znane: przytulania, noszenia, głaskania, masażu czy rytmicznego klepania po pupie. To nie jest dziecięca fanaberia czy zły nawyk – to fundamentalna potrzeba rozwojowa.
Jak dotyk wpływa na mózg dziecka?
Delikatny, czuły dotyk uruchamia w ciele dziecka specjalne włókna nerwowe, zwane C-afferentami dotykowymi. Przesyłają one sygnały bezpośrednio do obszarów mózgu odpowiedzialnych za emocje i wewnętrzną regulację (tzw. kora wyspy). Ten „afektywny dotyk” stymuluje produkcję oksytocyny, dopaminy i naturalnych opioidów. Są to hormony, które pomagają w radzeniu sobie ze stresem, wzmacniają odporność, budują więź i dają dziecku poczucie bezpieczeństwa.
Dotyk a rozwój poznawczy
Najnowsze badania z 2024 roku, przeprowadzone na Uniwersytecie Cambridge i w Padwie, wykazały, że niemowlęta, które regularnie doświadczały afektywnego dotyku (np. masażu czy noszenia), lepiej skupiały uwagę na późniejszych bodźcach wzrokowych. Oznacza to, że dotyk nie tylko wspiera rozwój emocjonalny, ale ma też pozytywny wpływ na funkcje poznawcze.
Holistyczny wpływ dotyku na malucha
Dotyk stabilizuje rytm serca i oddech, reguluje temperaturę ciała, zmniejsza płacz, poprawia jakość snu i wspiera dojrzewanie mikrobiomu dziecka. Chociaż najczęściej mówi się o jego znaczeniu w kontekście kontaktu skóra do skóry tuż po narodzinach, potrzeba dotyku nie znika po kilku pierwszych godzinach życia. Dzieci potrzebują go codziennie, przez cały okres rozwoju.
Dlatego właśnie przytulanie, noszenie w chuście, delikatny masaż czy nawet proste, rytmiczne klepanie po pupie ma tak ogromne znaczenie. To wszystko działa kojąco, budująco i wspiera rozwój dziecka, bo dzieci są z natury stworzone do bliskości.
Źródło:
Carnevali et al., Infancy, 2024
McGlone et al., Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 2014
Uvnäs‑Moberg et al., Frontiers in Psychology, 2022
Bruti et al., Preprints, 2024
Feldman, Current Directions in Psychological Science, 2012
