Ryzyko porodu przedwczesnego

Porodem przedwczesnym nazywamy sytuację, w której regularna czynność skurczowa macicy rozpoczyna się przed 37. tygodniem ciąży. To jedno z największych wyzwań, z jakimi spotykają się lekarze ginekolodzy położnicy. W Polsce porody przedwczesne stanowią około 7% wszystkich porodów, a ich skutki mogą być poważne dla zdrowia dziecka. Dlaczego dochodzi do porodów przedwczesnych, jakie są czynniki ryzyka i jak można im zapobiec?

Poród przedwczesny – przyczyny i mechanizmy

Proces porodu przedwczesnego nie jest jeszcze do końca zrozumiany, ale istnieją pewne przyczyny i mechanizmy, które mogą go wywołać. Jednym z możliwych czynników jest zapalenie wewnątrzowodniowe, które jest wynikiem infekcji. To może prowadzić do aktywacji kaskady zapalnej i produkcji prostaglandyn, które stymulują skurcze macicy. Inną przyczyną jest nadmierne rozciągnięcie macicy, co zdarza się w ciążach wielopłodowych. Istnieje także teoria nieprawidłowej implantacji łożyska jako potencjalnej przyczyny porodów przedwczesnych.

Czynniki ryzyka

Istnieje wiele czynników ryzyka związanych z porodami przedwczesnymi. Jednym z nich jest wiek matki, zwłaszcza, gdy kobieta decyduje się na macierzyństwo po 35 roku życia. Rozpowszechnienie technik wspomaganego rozrodu przyczynia się także do wzrostu liczby ciąż bliźniaczych, które często kończą się porodem przedwczesnym. Jeśli kobieta miała już wcześniej poród przedwczesny, istnieje większe ryzyko, że do tego dojdzie ponownie. Sygnałem ostrzegawczym jest również krótka szyjka macicy (mniej niż 25 mm) w badaniu USG II trymestru. Inne czynniki ryzyka to palenie papierosów, istnienie chorób przewlekłych jak cukrzyca czy nadciśnienie ciążowe, a także wady anatomiczne i mięśniaki macicy.

Profilaktyka porodu przedwczesnego

Najlepsze szanse na zmniejszenie ryzyka porodu przedwczesnego występują u kobiet ze skróconą szyjką macicy. Istnieją trzy popularne metody profilaktyki:

1. Stosowanie dopochwowego progesteronu: To leczenie często stosowane u kobiet z krótką szyjką macicy lub historią porodów przedwczesnych. Progesteron pomaga kontrolować skurcze macicy, hamuje skracanie szyjki i wpływa na gruczoły produkujące śluz szyjkowy, co jest barierą dla patogenów.
2. Założenie szwu szyjkowego: Jest to często stosowane u kobiet z historią porodów przedwczesnych i krótką szyjką macicy przed 24. tygodniem ciąży. Szew szyjkowy jest usuwany przed 37. tygodniem. Istnieje również tzw. szew ratunkowy, który jest zakładany w przypadku rozwarcia szyjki przed 25. tygodniem ciąży.
3. Pessar szyjkowy: Ma kształt kołnierza i wzmacnia kanał szyjki, zmniejszając nacisk na jej ujście wewnętrzne. Jednak skuteczność tej metody w zapobieganiu porodom przedwczesnym jest mniej pewna niż w przypadku progesteronu czy szwu szyjkowego.

Jeśli chcesz poznać najpopularniejsze fakty i mity na temat połogu, zobacz TUTAJ.

Leczenie

Jeśli poród przedwczesny zdarza się przed 34. tygodniem ciąży, zwykle podaje się kobiecie domięśniowo sterydy, które przyspieszają rozwój płuc płodu. Jeśli występuje aktywna czynność skurczowa macicy, lekarze mogą próbować ją zahamować za pomocą leków tokolitycznych. W niektórych przypadkach stosuje się także siarczan magnezu, który zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia porażenia mózgowego u dziecka. W przypadku przedwczesnego odpłynięcia płynu owodniowego (PPROM), stosuje się antybiotyki.

Podsumowując, poród przedwczesny to poważne wyzwanie zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Istnieją jednak metody profilaktyki i leczenia, które mogą pomóc zmniejszyć ryzyko i poprawić rokowania. Ważne jest, aby kobieta była świadoma czynników ryzyka i regularnie kontrolowana przez lekarza podczas ciąży, co pozwoli na wczesne wykrycie ewentualnych problemów i podjęcie odpowiednich działań.